DE HISTORIE VAN BISTRO BERLAGE

Bistro Berlage is gevestigd in de voormalige hoofdentree van de Goederenbeurs van de Beurs van Berlage. De handelaren kwamen hier binnen in een foyer waar zij hun jas konden ophangen om vervolgens via de linker- of rechterdeur de Grote zaal te betreden. In het ontwerp van het gebouw streefde Berlage een open sfeer na: een gebouw waar iedereen makkelijk toegang toe had. Een grootse en brede entree hoorde daarbij, met een voorgelegen plein waar men kon verzamelen alvorens de handelsdag begon.

Om vijf minuten voor negen elke ochtend luidde de beursbengel, de klok aan het Beursplein, om de handelaren te waarschuwen voor de start van de handelsdag. Deze traditie houdt de Beurs van Berlage overigens nog dagelijks in stand. De handelaren begaven zich vervolgens via de entree aan het Beursplein naar binnen. Daarbij passeerde ze de tegeltableaus van Jan Toorop (Heden, Verleden en Toekomst), om zo in de grote handelszalen terecht te komen.

DE TEGELTABLEAUS VAN TOOROP

De oorspronkelijke achterwand van de vestibule werd versierd door drie symbolische tegeltableaus van schilder Jan Toorop. Daar confronteerden ze de zakenlieden met de mogelijkheid dat zij wellicht spoedig een andere broodwinning zouden moeten vinden. De werken beelden namelijk verleden, heden en toekomst uit volgens het socialisme.

Toorop werd geïnspireerd door andere kunstenaars tot het gebruik van uiteenlopende stijlen, van impressionisme en symbolisme tot pointillisme. Na de verbouwing van de oorspronkelijke hoofdentree werden de tableaus verdeeld over de drie muren waar ze vandaag de dag nog steeds te bewonderen zijn.

Lees het volledige verhaal over de prachtige tableaus van Jan Toorop hier.

DE DECORATIES OP DE GEVEL

Op het basreliëf boven de drie bogen, verwoordt het ingehouwen kwatrijn dat handel niet het enige is wat de mensheid verbindt: een tikkeltje cynisch welkomstwoord voor de handelaren die hier elke dag binnengingen! Lambertus Zijl beeldde van links naar rechts de historische ontwikkeling volgens het socialisme uit: het paradijs (waarin geen handel bestond), de toekomst (een verbond van gelijkwaardigen) en de bedorven beschaving (de kapitalistische samenleving waarin de enkeling de massa uitbuit).

De afbeeldingen van de sluitstenen, die zich boven de toegangsbogen bevinden verklappen iets over de ruimte erachter. Bij de ingang van de Goederenbeurs hieuw Lambertus Zijl een spinnenwiel, pijl en boog en visnet uit. Deze eenvoudige werktuigen staan symbool voor de primaire behoeftes van de  mens aan kleding en voedsel, de basis van de handel.

HET GLAS IN LOOD RAAM BOVEN BISTRO BERLAGE

Het glas in lood raam dat de gevel boven Bistro Berlage siert is het raam dat door Antoon Derkinderen is ontworpen. Dit raam bevindt zich in de huidige Berlage zaal, voorheen de ruimte waar de Kamer van Koophandel vergaderde en ook het gemeentebestuur van Amsterdam werd er soms ontvangen. Berlage vond dat in deze ruimte decoratief flink uitgepakt mocht worden. Eén wand van de statige ruimte wordt volledig ingenomen door 21 voorstellingen in glas-en-lood van Antoon Derkinderen. En hoewel Berlage onenigheid schijnt te hebben gehad met de kunstenaar (die leek een beetje vergeten te zijn welk kwatrijn Albert Verwey hem had meegegeven bij zijn opdracht) is het een indrukwekkend paneel geworden.

In de bovenste rij heeft Derkinderen de planeten uitgebeeld, de tekens van de dierenriem en de deugden van Amsterdam. Die staan eronder geschreven: eendracht, macht, sterkte, goedrecht, vreugde, kennis en matigheid. De middelste rij beeldt van links naar rechts uit: de morgen, de vrijheid, de handel, de Amsterdamse maagd, de industrie, gezondheid en de avond. Op de onderste rij zijn allerlei soorten scheepvaart en verschillende zeeën en rivieren uitgebeeld.

Tegenwoordig wordt deze ruimte benut voor congressen, vergaderingen en bijeenkomst.